اینترنت اشیاء چرا مهم است؟

رویدادهای تکنولوژی در سال‌های اخیر به موضوعات مختلفی پرداخته‌ و محصولات متنوعی را معرفی کرده‌اند؛ اما تقریباً در تمام آن‌ها می‌توان یک جنبه مشترک پیدا کرد و آن تمرکز بر مفهوم اینترنت اشیاء است. بسیاری از متخصصان و نظریه‌پردازان تکنولوژی‌های کامپیوتری بر این عقیده هستند که اینترنت اشیاء به زودی فرم جهانی که در آن زندگی می‌کنیم را تغییر می‌دهد. برای همین تقریباً تمام کمپانی‌های برتر فعال در عرصه تکنولوژی، بخشی از انرژی و بودجه خود را به کار روی اینترنت اشیاء اختصاص داده‌اند. اما اینترنت اشیاء چرا مهم است؟ در این مقاله از وبلاگ تالیا در مورد اینترنت اشیاء و اهمیت آن صحبت می‌کنیم. با ما همراه باشید.
کامپیوتر، اینترنت و حالا اینترنت اشیاء
پیدایش کامپیوترها و گسترش نفوذ آن‌ها در زوایای مختلف جوامع بشری، انقلاب بزرگی را در شیوه زندگی انسان‌ها ایجاد کرد، روش انجام کارهای اداری و دولتی تغییرات جدی را تجربه کردند و خیلی زود پای این تغییرات به زندگی شخصی افراد هم باز شد. با این وجود این، اهمیت واقعی کامپیوترها تا پیش از عصر اینترنت قابل درک نبود. اینترنت دنیای انسان‌ها را طوری تغییر داد که دیگر نمی‌توان بدون آن زندگی کرد. در ابتدا کامپیوترهای شخص و پس از آن، تلفن‌های همراه نیز به اینترنت دسترسی پیدا کردند و کار به جایی رسید که امروز هرکدام از ما عضوی ثابت از شبکه جهانی اینترنت هستیم. 
نکته جالب ماجرا اینجاست که همین انحصار هم مدتی است که از بین رفته و همین حالا هم دستگاه‌های دیگری وجود دارند که به اینترنت متصل هستند؛ ساعت‌های هوشمند و چراغ‌های روشنایی هوشمند تنها بخشی از این ابزارها هستند. این روند قرار است تا جایی ادامه پیدا کند که در نهایت هر شیئی که در دنیا وجود دارد، به اینترنت متصل شود! مفهومی که آن را تحت عنوان اینترنت اشیاء می‌شناسیم.
اهمیت اینترنت اشیاء در جنبه‌های مختلف زندگی
همانطور که گفتیم، اینترنت اشیاء تمام زوایای زندگی ما را هدف گرفته است و این موضوع از نام آن نیز مشخص است. مدیریت ترافیک شهری، بهبود عملکرد خانه‌های هوشمند و امکان بهینه‌سازی حداکثری صنعت کشاورزی، تنها بخشی از کاربردهای اینترنت اشیاء هستند. بدون شک اینترنت اشیاء نیز مانند هر تکنولوژی دیگری، جنبه‌های منفی خود را دارد که باید به آن‌ها نیز پرداخت؛ اما تاثیرات مثبت آن بر نحوه زندگی ما و استفاده از منابع زمین آنقدر وسیع است که در مورد لزوم گسترش آن شکی باقی نمی‌گذارد. در ادامه به معرفی تاثیرات اینترنت اشیاء بر حوزه‌های جامعه مختلف می‌پردازیم تا بتوانیم دید بهتری نسبت به فواید آن داشته باشیم.
اینترنت اشیاء و صنعت حمل‌و‌نقل
حسگرهایی که روی خودروها نصب می‌شوند، رفتار راننده‌ها را تحلیل و این داده‌ها را برای مراکز پردازش ارسال می‌کنند. بررسی این داده‌ها می‌تواند به کشف عادات رانندگان و تلاش برای وضع قوانین بهتر کمک کند. از طرفی، این داده‌ها اطلاعات خوبی را جهت بهینه‌سازی زمانبندی سامانه‌های حمل و نقل به دست می‌دهند. با بالا رفتن بازدهی ناوگان حمل‌و‌نقل، مصرف سوخت کاهش می‌یابد و می‌توان تا حد زیادی از آلودگی هوا جلوگیری کرد. 
حسگرهایی که در بخش بار ماشین‌های بزرگ وجود دارند نیز با رصد دائم دمای محفظه بار می‌توانند اطلاعات مفیدی را جمع‌آوری کرده و در اختیار شرکت‌ها قرار دهند. از دیگر کاربردهای اینترنت اشیاء در صنعت حمل و نقل نیز می‌توان به جمع‌آوری داده‌های مربوط به وضعیت سلامتی بخش‌های مختلف خودرو اشاره کرد تا به محض بروز مشکل، برای تعمیر آن‌ها اقدام شود.
کاربرد اینترنت اشیاء در کشاورزی
بدون شک اطلاع دقیق از وضعیت خاک می‌تواند در زمان‌بندی اموری مثل آبیاری و کوددهی اهمیت بسیاری داشته باشد. سنسورهای هوشمندی که روی ابزارهای کشاورزی و حتی درون خاک قرار می‌گیرند، این اطلاعات را در مورد میزان رطوبت، دما، ویژگی‌های شیمیایی و مواد مغذی موجود در خاک جمع‌آوری می‌کنند تا بتوان با توجه به وضعیت خاک برای رسیدگی دوره‌ای به آن برنامه‌ریزی کرد. علاوه بر این بهترین زمان برای شروع کاشت را می‌توان با استفاده از این داده‌ها محاسبه کرد و حتی در مورد تعیین زمان دقیق برداشت نیز از سنسورهای قرار گرفته در بدنه درختان کمک گرفت.
اینترنت اشیاء و مدیریت ترافیک شهری
همین حالا گوشی‌های موبایل از طریق داده‌هایی که به نرم‌افزارهای مسیریابی می‌فرستند، در حال کمک به رصد ترافیک و اطلاع‌رسانی در مورد محل تصادفات رانندگی هستند. با گسترش اینترنت اشیاء، سنسورهای مختلفی که در خودروها جای‌گذاری می‌شوند اطلاعات بیشتر و دقیق‌تری را ارسال می‌کنند تا بتوان ترافیک لحظه‌ای در مسیر را زیر نظر داشت و از این اطلاعات برای مسیریابی بهتر استفاده کرد. علاوه بر این چراغ‌های راهنمایی قادر خواهند بود دقیقاً بر اساس حجم ترافیک ورودی تغییر حالت دهند. حتی می‌توان برای مدیریت بار ترافیکی، به طور موقت و برای چند دقیقه تغییراتی را در قوانین ورود و خروج در برخی خیابان‌ها اعمال کرد، چیزی شبیه به طرح‌های زوج و فرد. 
نقش اینترنت اشیاء در خانه هوشمند
شاید بتوانیم خانه‌های هوشمند را نزدیک‌ترین تجربه خود از اینترنت اشیاء بدانیم. گجت‌های بسیاری برای استفاده در سیستم هوشمند خانه‌ها در بازار وجود دارند که هرکدام به سهم خود به مدیریت بهینه‌تر خانه کمک می‌کنند. با استفاده از چراغ‌های هوشمند می‌توانیم کنترل بهتری روی روشنایی خانه داشته باشیم و میزان نور هر چراغ را به‌طور جداگانه تعیین کنیم. اعمال زمان‌بندی برای روشن و خاموش شدن چراغ‌ها نیز به صرفه‌جویی در مصرف انرژی کمک شایانی می‌کند. به همین ترتیب پریزها و چندراهی‌های هوشمند امکان کنترل دستگاه‌ها را از طریق اپلیکیشن در اختیارمان قرار می‌دهند. 
محاسبه دقیق مصرف انرژی هر دستگاه هم یکی دیگر از مزیت‌های پریزهای هوشمند است. پرده‌های هوشمند، سیستم هوشمند سرمایش و گرمایش، سامانه‌های هوشمند امنیتی و همچنین دستیارهای صوتی‌ای که برای کنترل تمامی این ابزارها ساخته شده‌اند، از بخش‌های دیگر خانه‌های هوشمند هستند. 
البته خانه‌های هوشمند نیز مانند دیگر جنبه‌های مختلف اینترنت اشیاء، همواره در حال پیشرفت هستند. یخچال هوشمندی را تصور کنید که از محتویات داخل خود اطلاع دقیق دارد و تاریخ خرید و همچنین انقضای هرکدام از مواد غذایی را می‌داند. پیش از تمام شدن موجودی یک میوه یا نوشیدنی، بر اساس عادات غذایی شما مقدار مورد نیاز برای خرید مجدد را به شما یادآوری می‌کند. حتی ممکن است شما از فرآیند خرید حذف شوید و خود یخچال خوراکی مورد نیاز را به صورت اینترنتی سفارش دهد! 
کاربرد اینترنت اشیاء در صنعت پزشکی
حتماً با ساعت‌های هوشمند و مچ‌بندهای سلامتی آشنایی دارید. نمونه‌های پیشرفته‌تر این گجت‌ها قادر خواهند بود وضعیت سلامتی بیماران را بصورت لحظه به لحظه پایش و گزارش کنند. اطلاعات مفیدی مانند ضربان قلب، میزان اکسیژن موجود در خون، سطح قند خون و حتی جزئیاتی مثل میزان کلسترول و انواع ویتامین‌ها که بررسی آن‌ها نیاز به انجام آزمایشات پزشکی دارد، به زودی توسط همین ابزارهای پوشیدنی رصد می‌شود. 
بدون تردید پزشکان با اطلاع از سابقه دقیق هریک از این موارد، می‌توانند هم در تشخیص بیماری‌ها و هم در درمان، بهتر عمل کنند. علاوه بر این، سنسورهای هوشمند متصل به اینترنت در تمام ابزارها و وسایل بیمارستانی از ربات‌های جراحی گرفته تا تخت‌های بیمارستان نصب می‌شوند. به این ترتیب بیمارستان‌ها به یک مرکز هوشمند پایش سلامتی تبدیل می‌شوند و هیچ چیز از دید پزشکان دور نمی‌ماند.
چالش‌هایی که در حوزه اینترنت اشیاء با آن‌ها روبرو هستیم
همانطور که در ابتدای مقاله اشاره کردیم، اینترنت اشیاء مانند هر پدیده جدید و حتی قدیمی، چالش‌هایی را نیز با خود به همراه دارد. با وجود این، چنانچه ابزارها و روش‌های مقابله با این چالش‌ها از پیش توسعه داده شده و آماده باشند، رویارویی با این مسائل، تبعات گسترده‌ای نخواهد دشت. در ادامه به چند مورد از این نگرانی‌ها اشاره می‌کنیم.

• امنیت

چالش‌های اینترنت اشیاء در زمینه امنیت، از مهم‌ترین نگرانی‌های این حوزه هستند. بدون شک دسترسی تعداد زیادی دستگاه به اینترنت، به معنای آسیب‌پذیری آن‌ها نیز خواهد بود، برای همین متخصصان امنیت باید راهکارهای مناسبی را برای مقابله با این آسیب‌پذیری پیش‌بینی کنند.

• حریم خصوصی

چالش‌های اینترنت اشیاء در زمینه حریم خصوصی نیز از مسائل مهم دیگری است که باید آن را در نظر داشت. با متصل شدن چندین میلیارد دستگاه به اینترنت، داده‌های شخصی کاربران نیز ممکن است در معرض سرقت باشد. چنین اطلاعات عظیمی تقریباً همه چیز از داده‌های سلامتی تا برنامه رفت‌و‌آمد را شامل می‌شود، لذا بحث حفظ حریم خصوصی در اینترنت اشیاء از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

• پایداری دائم

بدون شک کارایی پایدار اینترنت اشیاء، به وجود اتصال اینترنت و برق بستگی دارد. چنانچه به هر دلیلی  اختلال گسترده در یک یا هردوی این منابع ایجاد شود، یک خاموشی وسیع اتفاق خواهد افتاد، میلیاردها دستگاه کارایی یا حداقل بخش بزرگی از کارایی خود را از دست می‌دهند و روند روزمره زندگی مختل می‌شود.
اینترنت اشیاء در ایران: فعالیت‌های تالیا در زمینه گسترش اینترنت اشیاء
یکی از حوزه‌هایی که شرکت تالیا پس از تغییر ساختار در آن فعالیت می‌کند، اینترنت اشیاء است. پلتفرم اینترنت اشیاء تالیا، ورتیکال‌ها یا همان حوزه‌های مختلفی را در زمینه اینترنت اشیاء پوشش می‌دهد. مزیت بزرگ این پلتفرم در مقایسه با پلتفرم‌های خارجی، بومی‌سازی آن جهت سهولت استفاده در ایران است، در واقع تالیا در راه‌اندازی پلتفرم اینترنت اشیاء خود، توجه ویژه‌ای به نیاز‌های مختلف کسب‌وکار‌های ایرانی داشته است. علاوه بر این، سازمان‌ها می‌توانند در صورت نیاز از پلتفرم سفارشی‌سازی شده‌ای که تطابق بیشتری با حوزه فعالیتشان داشته باشد، استفاده کنند. 
به این ترتیب کسب‌وکارها و سازمان‌های مختلف می‌توانند در کنار مدیریت بهتر و بهینه‌تر فعالیت‌های خود، نسبت به جمع‌آوری کلان‌داده مورد نیازشان اقدام کنند. بدون شک دسترسی به کلان‌داده و استخراج نتیجه‌گیری‌های تحلیلی و آماری، می‌تواند نقش مهمی در بهینه‌سازی برنامه‌ریزی‌های یک سازمان یا کسب‌وکار ایفا کند.